Een ras Rotterdammer. Dat is Wim van Heemst. En een waterman pur sang. Hij is lijsttrekker van de Partij van de Arbeid binnen het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Bovendien een routinier, maar dan wel één op een racefiets. Ook als het regent en waait.
En het gaat, zegt hij, let maar op, steeds vaker waaien en steeds harder hozen. Dat vraagt om veiligheid en daarom wil Wim van Heemst in en rond Rotterdam met de troepen vooruit lopen.
Een monoloog.

‘’Als geboren en getogen Rotterdammer weet ik hoe belangrijk water is, maar ook hoe fijn. Johnny Hoes, Japie Valkhoff en Gerard Cox hebben het water in onze stad in alle toonaarden bezongen en het is nog steeds de romantiek van de stad.
Zelf was ik niet weg te slaan aan het strandje van de Kralingse Plas op het moment dat anderen op hun Berini’s en Solexen naar Hoek van Holland reden. En vanaf Zuid nam men de stoomtram naar Oostvoorne en Rockanje. Ook die buitenplaatsen waren voor ons gevoel honderd procent Rotterdam.

En waar we ook zwommen, of dat nu in het Zwarte Plasje in Hillegersberg was, of achter Lommerrijk, of in de Kralingse Plas, het was er altijd veilig. Het water was je vriend.
Maar gaandeweg hebben we datzelfde buitenwater in een vijand voor de mens zien veranderen. Ten eerste in kwaliteit. Recente onderzoeken hebben uitgewezen dat er veel te veel medicijnresten en microplastics in verborgen gaan. Dat is niet goed voor de mens, niet voor het dier en zeker niet voor hun gezondheid. Bovendien verpest het ons zwemplezier.
Ik heb ook niet voor niks de afgelopen jaren stinkend mijn best gedaan om de blauwalg in de Kralingse Plas te verjagen zonder dat de paaiplaatsen van vissen kapot gemaakt werden. Want iedereen wil graag fijn zwemmen en plezier hebben in schoon en gezond water.’’

De hoeveelheid stijgt

‘’Ook de klimaatverandering heeft een negatieve uitwerking op het water, want de hoeveelheid stijgt en dat gaat heel geleidelijk. Zo geleidelijk zelfs dat sommige mensen die klimaatdraai ontkennen. En ik begrijp dat best, want de ontwikkeling wordt hun met een stormram opgedrongen. Zoals ik ook begrijp als er gezegd wordt: klimaat? Dat is allemaal business.
Dat klopt óók, maar het is veel meer dan business alleen. Want het wast het water van de zee niet weg dat er weldegelijk iets aan de hand is. Het is ’s winters natter en ’s zomers droger. En die processen duren langer.
Extreme hoosbuien leiden dus tot veel overlast en grote schade. We hebben het vorige week opnieuw op kleine schaal aan den lijve ondervonden. Vroeger ging een storm na twee dagen liggen. Nu duurde die een volle week. Het klimaat holt dus van het ene uiterste naar het andere en dat wordt volgens de wetenschappers alleen maar duidelijker.’’

Paal- en betonrot

‘’Weinigen die erbij stil staan, eigenlijk alleen de gedupeerden, maar langdurige droogteperiodes leiden tot te weinig (grond)water met bijvoorbeeld grote kans op paal- en betonrot. Dat is dus één de consequenties. De rekening voor huurders en eigenaren van woningen die dit is overkomen loopt nu al in de tientallen miljoenen.
Zal toch wel meevallen, hoor ik dan.
Nee. Het is helaas spijkerharde realiteit. Vorige week sprak ik met bewoners in Hillegersberg-Schiebroek die slapeloze nachten hebben van die rekeningen. In individuele gevallen loopt die schade zelfs op tot tienduizenden euro’s.
Er zijn gebieden in onze stad met huizen op houten palen waarin de verzakkingen al zó erg zichtbaar zijn, dat het van grote invloed is op de verkoop. Dus terwijl andere huizen in de stad als broodjes over de toonbank gaan, staan die met paalrot jarenlang in de verkoop zonder resultaat. Dat leidt in gezinnen tot grote moedeloosheid.’’

Harde les

‘’De natuur kan niet zonder voldoende schoon water. Wat dat betreft was de zomer van 2018 voor ons een harde les. Niks doen is dus geen optie meer. Willen we water weer vooral een vriend laten zijn, dan is stilzitten funest. Funest voor ons, maar vooral voor onze kleinkinderen. En ja, dat kost geld.
Want geloof me: de rekening zal bij stilstand alleen maar oplopen en die komt dan op het bordje van onze kleinkinderen. Dus juist voor de PvdA is solidariteit tussen generaties heel belangrijk.

Steden als Rotterdam die onder de zeespiegel liggen, worden bovendien extra hard geraakt. Als die zeespiegel inderdaad 3 tot 5 meter stijgt – en laten we nu eens uitgaan van safety-first – dan staat de veiligheid en de welvaart van de Rotterdammers dus acuut op het spel. Er moeten hoge en sterke dijken komen om ons te beschermen. En die maatregel heeft niets te maken met klimaatbusiness, niets met klimaatontkenning en ook niet met het aanpraten van angst, de actuele situatie is met het blote oog waarneembaar. Het water is ons, millimeter voor millimeter, tot aan de lippen gestegen. Ga gewoon eens op een zondag naar het Noordereiland en wandel langs de Maaskade.’’

Waterreservoirs

‘’Waterschappen spelen in de stad een steeds belangrijkere rol om de gevolgen van de klimaatverandering draagbaar te maken voor de inwoners. Alleen: vrijwel niemand weet hoe.
Waar laten we tijdelijk al dat water dat bij hoosbuien met bakken uit de hemel komt? Stel de vraag aan tien willekeurige Rotterdammers en als één het antwoord weet, ben je al een spekkoper.
Maar voor die opslag hebben we onder de grond enorme waterreservoirs. En dat is maar goed ook, want als we dat water niet tijdelijk opvangen, lopen straten en huizen na elke grote plensbui onder. Samen met de gemeente Rotterdam werkt het waterschap daar dus hard aan.
Ook andersom. Het vasthouden van water in de stad bij langdurige droogteperiodes is net zo’n enorme opgave om de stad leefbaar te houden.’’

De stem van de stad

‘’Van oudsher zijn de boeren en bedrijven goed vertegenwoordigd in het waterschap. Maar ik vind dat de stem van de stad ook luid en duidelijk gehoord worden. Daarvoor zijn de belangen van Rotterdam immers veel te groot. Bovendien hoef je geen profeet te zijn om te voorspellen dat die de komende tientallen jaren alleen maar zullen toenemen. Buurten en wijken met veel steen en weinig groen lopen bij extreme hoosbuien grote risico’s. Simpel: laminaat wordt nu eenmaal harder getroffen dan parket.

Maar gelukkig is Nederland vindingrijk en hebben we op het gebied van watermanagent een knowhow waar je u tegen zegt. Nog elke keer als ik die waterkering zie in de Waterweg tussen Maassluis en Hoek van Holland en de Deltawerken bij Neeltje Jans denk ik: dat hebben we als Hollanders toch maar mooi geflikt. En je maakt mij niet wijs dat ik de enige ben.  

Maar we gaan het wéér doen. In de herhaling. En we hebben er godzijdank het geld voor. En de sterkste schouders zullen de zwaarste lasten moeten dragen. Want die solidariteit heb ik van huis uit meegekregen, die ken ik van Rotterdammers, die ken ik van de PvdA en die maak ik nog dagelijks mee in het Crooswijk waar ik woon – wie weinig verdient moet ontzien worden.
Maar we gaan wel als een razende aan de slag, want de natuur zegt niet: even wachten, want ze zitten in Rotterdam nog te vergaderen.’’