Hogere wiskunde of ordinaire koehandel. Dat bepaalt hoe de Eerste Kamer er de komende jaren uitziet. Want het mag dan bekend zijn hoe de Provinciale Staten er de komende jaren uitzien, het is bijzonder schimmig hoe die Statenleden binnenkort stemmen voor de senaat.

De onduidelijkheid komt door de opzet van de verkiezingen. De 570 Statenleden in het land stemmen allemaal voor de Eerste Kamer, maar niet elke stem weegt even zwaar. De waarde van een stem heeft te maken met het aantal inwoners in de provincie. Een stem in Zuid-Holland of Noord-Brabant is meer waard dan een stem in Zeeland of Drenthe.

Wanneer elk Statenlid straks voor zijn of haar eigen partij stemt, zijn 67 zetels 'zeker'. Daarnaast zijn er nog acht restzetels. Elke partij heeft namelijk nog wat provinciale stemmen over. Die kunnen veilig weggegeven worden om een ander te helpen zonder dat het eigen zetels kost. En die reststemmen zijn dus goud waard.

Neem de ChristenUnie. De regeringspartij staat op drie eigen zetels. Voor een vierde zetel komt de partij slechts een paar Statenstemmen tekort. Die beslissende stemmen kunnen bijvoorbeeld van coalitiegenoot D66 komen, aangezien die partij redelijk wat stemmen kan weggeven. Daarna zou D66 nog genoeg stemmen overhouden om ook VVD en SGP aan een extra zetel te helpen. Maar het kan ook zijn dat de andere partijen besluiten om juist D66 over de grens van een extra zetel te helpen. Wie offert zijn eigen kansen op en wat staat daar tegenover, dat is de vraag.

In dit spel kan DENK ook nog een rol spelen. De partij heeft zelf te weinig Statenleden voor een plek in de Eerste Kamer. DENK zal op ongeveer twee derde zetel blijven steken. Maar die gedeeltelijke zetel kan een andere partij wel helpen. Zo zou DENK bijvoorbeeld de SP aan een vijfde zetel kunnen helpen.

Voor de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) spant het erom. Het samenwerkingsverband van regionale partijen komt net tekort voor een eigen zetel. Als elk Statenlid op de eigen partij stemt, komt de regionale groep toch in de senaat, met een van de restzetels. Maar als andere partijen strategisch stemmen, veranderen de verhoudingen en staat de OSF misschien alsnog met lege handen.

De verkiezingen voor de Eerste Kamer zijn op 27 mei.