Dat farmaceut AstraZeneca het onderzoek naar een mogelijk coronavaccin op een laag pitje zet, wil absoluut niet het einde van het project betekenen. Dat zegt Teun van Gelder, hoogleraar geneesmiddelontdekking en -ontwikkeling bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). "Dit lijkt me niet einde verhaal. Ongeveer 30.000 mensen hebben het middel toegediend gekregen, bij één van hen is nu een mogelijke bijwerking geconstateerd. Nu zullen ze intensief kijken of dit gerelateerd is aan het vaccin", aldus Van Gelder.

Want dat de proefpersoon ziek is geworden door het potentiële vaccin, is nog helemaal niet zeker. Volgens de krant The New York Times heeft de man of vrouw last gekregen van myelitis transversa, een ontsteking aan het ruggenmerg. Van Gelder: "Er zijn zeker andere manieren waarop je zoiets zou kunnen krijgen. Het kan toeval zijn, dat de diagnose nu naar boven komt en dat het niets met het vaccin te maken heeft. Als je 30.000 mensen onderzoekt, zullen zich altijd ziektes voordoen die normaal gesproken ook kunnen gebeuren. Mensen kunnen bijvoorbeeld ook griep of een hartinfarct krijgen. Het is wel belangrijk om uit te zoeken of het iets met de toediening van het vaccin te maken heeft."

AstraZeneca dient het mogelijke vaccin voorlopig niet toe aan nieuwe proefpersonen. Het onderzoek ligt niet helemaal stil, want onderzoekers blijven de mensen volgen die het middel al wel hebben gekregen. Volgens Van Gelder betekent de pauze zeker een vertraging van enkele weken.

Van Gelder is bang dat het nieuws mensen banger maakt voor een vaccin. "Iedereen zit met smart op een coronavaccin te wachten, en dit vaccin lijkt veelbelovend te zijn. Het zou verkeerd zijn om je nu af te vragen of zo'n vaccin wel veilig is. Ik denk eerder dat je moet concluderen dat de bewaking van de veiligheid in dit onderzoek heel goed is. Maar ik vrees dat veel mensen zullen denken: zie je wel, er is iets met het vaccin, we moeten terughoudend zijn. En dat is niet terecht. Vaccinaties zijn een groot goed."

Meerdere bedrijven over de hele wereld werken aan vaccins en geneesmiddelen tegen het coronavirus. AstraZeneca is daarvan het verst. Zijn middel AZD1222 zit in de laatste fase van onderzoek, de volgende stap is goedkeuring van toezichthouders om het op de markt te brengen.

De belangen zijn groot. Stel dat AstraZeneca nu helemaal zou moeten stoppen met de ontwikkeling van AZD1222, is het volgens Van Gelder "niet overdreven om te zeggen dat dat leidt tot honderden miljoenen euro's schade. Een nieuw middel op de markt brengen kost 500 miljoen tot 3 miljard. In dit geval is het nog eens anders, omdat AstraZeneca alvast de productie heeft opgestart, zodat straks grote hoeveelheden van het vaccin op de plank liggen en het meteen de markt op kan. Als het middel dan in de laatste fase toch nog sneuvelt, loopt het kapitaalverlies nog verder op."