Wie zich verdiept in de schuldenproblematiek in Nederland komt erachter dat het een ware volksziekte is: ongeveer 1,4 miljoen huishoudens zitten in de schulden.
Soms is die ziekte heel zichtbaar wanneer kinderen zonder ontbijt naar school gaan. Vaker echter onzichtbaar, want dan betreft het net die ene buurman of buurvrouw die er gewoon goed uitziet en het voor de buitenwereld ogenschijnlijk prima voor elkaar heeft. Pas als je bij iemand over de vloer en dus achter de voordeur komt, dan zie je het.
Veel gemeenten worstelen met deze schuldenproblematiek. Rotterdam dus ook. 60.000 huishoudens zitten er al midden in of lopen gevaar. Bovendien: ongewild. En ook: vaak vanwege een samenspel van omstandigheden.
Rotterdam komt, bravo, nu met een aanpak. Het werd tijd om achterstanden weg te werken. Motto: Reset Rotterdam. Het is een onderdeel van het coalitieakkoord en staat onder regie van de wethouder met de portefeuille schulden en armoedebestrijding. Als collegetarget worden er 15.000 schuldondersteuningstrajecten gestart. Dat is veelbelovend.
Jongeren vormen het speerpunt. En terecht. Jongeren zijn de toekomst. Er komt een Perspectiefpact Jongeren waarmee jongeren met schulden door een coach begeleid worden richting werk of school. Er wordt gericht gewerkt aan een betere toekomst en belemmeringen worden weggenomen. Ook zouden deze jongeren als peereducators kunnen worden ingezet om voorlichting te geven aan leeftijdsgenoten. Dit voorstel heb ik in januari gedaan richting het college. Daarbij gestimuleerd door de gemeente Den Haag waar het Jongeren Perspectief Fonds positief geëvalueerd is. Van ervaringen kan men leren.
Goeie zaak ook dat Rotterdam door middel van campagnes het taboe rondom schulden wil doorbreken. Mensen moeten erover kunnen praten. Een van de oorzaken van schulden is een te klein sociaal netwerk. Minder besteedbaar geld betekent vrijwel automatisch een beperkte sociale interactie.
Sociale interactie kost gewoon geld. Armoede en schulden versterkt het sociale isolement van mensen. Hier tegenover staat dat binnen het beleid van de centrale- en lagere overheid de zelfredzaamheid van mensen steeds centraler is komen te staan, terwijl tegelijkertijd mensen steeds minder goed georganiseerd zijn. De samenleving is in de afgelopen decennia sterk geïndividualiseerd en dat voelen we. Een toenemend beroep op de zelfredzaamheid van mensen is dan niet op zijn plaats. Juist het versterken van verbindingen in de samenleving kan schulden tegengaan. Vroegsignalering vormt om deze reden een belangrijk onderdeel van het nieuwe beleid.
Ook aandacht voor ZZP-ers
Dat gaat mijn inziens samen met het versterken van verbindingen in de samenleving. Bij de bespreking van het programma heb ik daarom ook extra aandacht gevraagd voor ZZP-ers. Deze kwetsbare groep wordt ook genoemd in het programma. Zonder een samenwerking, coöperatie of een andere vorm van samenkomen staan ZPP-ers bij onverwachte gebeurtenissen, zoals ziekte, voor financiële verrassingen die hen potentieel in de schulden kunnen brengen.
Er moet nagedacht worden over hoe de positie van de ZZP-ers versterkt kan worden. Ook éénoudergezinnen vormen een aandachtspunt. Bovendien wordt van schulden verondersteld dat die erfelijk zijn. Deze vicieuze cirkel moet doorbroken worden.
Het college heeft onlangs aangekondigd de incassocowboys aan te pakken met een meldpunt op de website van de Gemeente Rotterdam. Kijken of dit tot effect sorteert.
Op dit moment worden gemeenten ook aangemoedigd om convenanten te sluiten met bijvoorbeeld bewindvoerders om iets van grip te krijgen op ‘deze business’. En daarnaast lijkt de gemeente te snappen dat de gemeente zelf het goede voorbeeld dient te geven en wordt sociaal incasseren een belangrijk punt in het beleid van de stad.
Kortom: dit college heeft een ambitieuze taak en gaat flink aan de bak! We gaan het volgen. De presentatie van de armoedeaanpak volgt in mei 2019. Goed zo’n offensief.
Duygu Yildirim is raadslid in Rotterdam voor de Partij van de Arbeid