Er was een tijd dat oude Indische boeken een fortuin waard konden zijn. Zag je een roman als Bogoriana (1890) van Annie Foore, dan kostte een goed exemplaar zo honderd euro. En dan was je nog blij ook, want ze kwamen ook duurder. En nu?

In de nieuwsbrief van de stichting Tong Tong stond een oproep om die oude Indische boeken in te leveren bij Tong Tong. Net als vorig jaar gaan ze die verkopen op de Pasar Boekoe straks op de Tong Tong Fair. Daar heb ik de laatste keer boeken gevonden als de telefoongids van Soerabaja uit 1946, op de voorkant staat gedrukt dat het nummer vier is.

Niet direct een noodzakelijke aanschaf, maar ik werd er in gelijke mate verdrietig en gelukkig van. De gids heeft slechts tien pagina's, en hier en daar is in een bibberig handschrift een naam bijgeschreven. Wat is dit een mooi historisch document, en hoe zou het zijn gegaan met de mensen die er instonden, en die er niet of niet meer instonden? Het is een moeilijk jaartal immers, dat 1946.

Zo'n aanschaf, dat kostte ooit met gemak het tiendubbele van de paar euro die ik ervoor betaald heb. De tijden zijn veranderd.

Tegenwoordig is Indië voor veel mensen synoniem met oorlog en vraagstukken van geweld. Net of er alleen dát is. Geen cultuur, geen vrede, geen lange-lange tijd voordat de oorlog kwam. De families in mijn telefoongids hebben dat vast geweten. Hopelijk hebben ze ook iets opgeschreven. Je weet het niet.

We zitten nu ook in de tijd waarin de zeer ouderen kleiner gaan wonen of vertrekken naar de  hemel. Dat betekent opruimen. En ja, wat moet je met al die boeken beginnen? Bibliotheken en archieven hebben een streng beleid van wat ze aannemen en daar moet je inpassen.  Je kunt de boeken in een kastje bij Albert Heijn neerzetten, maar ja, daarvoor zijn je boeken misschien net te dierbaar, als ze een half leven met je mee reizen. Dus die oproep van Tong Tong kan heel wat teweeg brengen: eindelijk een goed adres voor de boeken. Ze komen terecht bij de liefhebbers, die er gevoel voor hebben. 

Ik ga hier ook goed op de boekenplanken kijken. Er zijn dubbele exemplaren, waarom weet ik eigenlijk niet, en romans die in een vorige levensfase bij me pasten. Maar die telefoongids van Soerabaja blijft hier.