Op het valse populisme van Wilders en Baudet wordt terecht al lange tijd een felle lamp geschenen. Ze maken misbruik van onvrede van mensen voor zondebokpolitiek die onze samenleving en ons land ondermijnt.

Het is, nu aan het eind van 2018, hoogtijd dat we dit óók doen bij de valse profeten op links, die evenzeer misbruik maken van onvrede van mensen om de samenleving op te delen in een wij en een zij, en meer kapot maken dan ons lief is.

Het lijkt alweer een eeuwigheid geleden, maar begin dit jaar stond ik op het podium van een Rotterdamse mbo-school om met collega-kandidaatraadsleden en jongeren van de school te debatteren over onze stad. Na afloop schoot een jongedame me aan. Ze was het de volle anderhalf uur die het debat duurde met me oneens geweest en vertelde me, met de niet te miskennen voldane ondeugendheid die hoort bij een kleine maar dappere daad van verzet, dat in haar klas niemand de politie vertrouwt. Want, zo wierp ze me monter voor te voeten, ze hebben allemaal echt wel de filmpjes gezien van politiegeweld tegen zwarte mensen.

Zelf was ze overigens blank, sportief gekleed, en sprak met het straataccent dat ik voor altijd met Robin van Persie in zijn jonge jaren zal associëren: half Rotterdams, half Marokkaans.

‘’Welke filmpjes?’’, vroeg ik haar, want ik heb van mezelf het idee op de hoogte te zijn en dergelijke filmpjes kende ik alleen uit de Verenigde Staten.
‘’Bedoel je filmpjes uit Amerika?’’
‘’Amerika? Nee, ze staan gewoon op YouTube. De politie is overal hetzelfde.’’
Ze vertelde me vervolgens hoe ze zich onveilig voelt als de politie langsrijdt en altijd het gevoel heeft onterecht van iets beschuldigd te kunnen worden, bijvoorbeeld van het hebben gestolen van haar dure telefoon of jas.
Het werd me duidelijk dat het in haar klas en in haar wijdere sociale omgeving een evidentie is dat de politie, de gemeente, en andere publieke instanties in de eerste plaats mensen als hen dwars zitten, ten gunste van een andere groep die niet precies wordt gedefinieerd, maar die in ieder geval blank en welvarend is.

Dat deze ideeën goed blijven plakken en zich snel verspreiden is niet gek, want ze bieden een simpele verklaring voor het feit dat sommigen welvarender zijn dan anderen, die de schuld bovendien bij een ander legt. Dat helpt niet, maar het ruimt wel lekker op.

Bovendien is het in toenemende mate een favoriete verhaallijn voor nogal wat politici en activisten, die onderdeel zijn van of zich verwant voelen aan de social justice warriors uit de Verenigde Staten. Wat zij in Nederland voor het gemak of uit onbezonnenheid vergeten, is dat de feiten over welvaartsverschillen, over kansengelijkheid, over politiegeweld en over racisme hier 180 graden anders liggen dan daar.
Dat bleek ook tijdens het debat, waar het multiculturele publiek door enkele andere politici werd verteld dat VIGOR-controles (ook bekend als ‘patsercontroles’), waarmee criminelen worden aangepakt die pronken met hun illegaal verkregen goederen, discriminerend zijn en gericht zijn tegen mensen zoals zij. Hiermee perverteren ze het jonge publiek in één moeite op drie manieren.

Allereerst gaan ze deze patsercontroles als onrechtvaardig zien, terwijl als iemand er uiteindelijk van profiteert wanneer criminelen van straat worden gehaald die jongeren het verkeerde pad op verleiden, juist zij het zijn.
Ten tweede wordt een gevoel van verbondenheid opgeroepen tussen het jonge publiek en de criminelen tegen wie de controles gericht zijn, want hen wordt verteld dat ze tot dezelfde groep behoren, namelijk de slachtoffers van het systeem.
En ten derde wordt en passant de indruk gewekt dat bij de politie aan de lopende band wordt gediscrimineerd, terwijl daar geen enkel bewijs voor is.

Kunnen vertrouwen op de integriteit van de politie is wel een voorwaarde om ontspannen in onze maatschappij te kunnen leven. Maar bovenal wordt zo elke keer opnieuw een dreun gegeven op de geïmporteerde wig die onze samenleving wil opdelen in wit en zwart, onderdrukkers en onderdrukten.

Het kan uit cynisme zijn of uit onbezonnenheid, maar op het altaar van de politieke populariteitsstrijd sneuvelt zo veel dat het beschermen waard is.

Lees ook andere delen van deze longread:
2 - Denk wakkert de verschillen juist aan
3 - Spelen met vuur

Tim Versnel is VVD-gemeenteraadslid van Rotterdam.