Sinds ik op mijn 60ste stopte met werken, kijk ik aanmerkelijk meer televisie. Netflix heeft daar sterk aan bijgedragen; zeker in corona-tijd. Maar er zijn veel programma’s bij zowel de publieke omroep als de commerciëlen waar ik met plezier naar kijk. Televisie kijken lijkt tegenwoordig iets voor mensen van zekere leeftijd. Mijn kinderen, respectievelijk 29 en bijna 33, kijken vrijwel nooit. Als ze over iets horen wat de moeite waard is, bekijken ze het alsnog op internet. Dat geldt voor vrijwel alle jeugd. Maar ik realiseer me dat ik zelf op die leeftijd ook nauwelijks tv keek. En er bestond toen nog geen internet. 

In mijn ouderlijk huis waren we vrij vroeg met de kijkbuis. Ik weet nog hoe op woensdagmiddag een hele meute buurtkinderen bij ons kwam kijken naar ‘De Verrekijker’ en later ‘Dappere Dodo’, ‘Coco en de vliegende Knorrepot’, ‘Okkie Trooy’ en natuurlijk de onvergetelijke ‘Swiebertje’. Mijn vijf jaar oudere broer was eind jaren vijftig helemaal weg van ‘Morgen gebeurt het’ met Ton Lensink als Professor Plano. Ach, zo schieten er nog meer titels door mijn hoofd: ‘Rin Tin Tin’, ‘Flipper’, ‘Lassie’, ‘Rawhide’, ‘The Beverly Hilbillies’, ‘Bonanza’ en de ‘Dick van Dyke Show’.

Rond mijn 17de hield ik op met kijken. Al sinds 1968 waaide er een andere wind door de wereld. De jeugd werd opstandig. Er werd gedemonstreerd tegen de oorlog in Vietnam, Provo tartte het gezag, universiteiten werden bezet, vrouwen verbrandden hun BH wilden ook nog eens Baas in Eigen Buik zijn. We maakten kennis met verschijnselen als Hippies, Flower Power, Dolle Mina, hasj, LSD, Vrije Liefde, anti-autoritaire opvoeding en leven in communes. Heel wat vrienden lieten zich welbewust op S5 afkeuren voor militaire dienst. Een carrière en huisje, boompje beestje waren niet langer de idealen van mijn generatie. 

De televisie heette bij mijn leeftijdgenoten een verslavende treurbuis, bedoeld voor het klootjesvolk. Wij discussieerden liever avonden lang over de onderdrukking van de Derde Wereld, de smerige praktijken van de CIA en de macht van de multinationals. We luisterden naar muziek van de Stones, Dylan, Zappa, Jethro Tull, The Band, Crosby, Stills & Nash, The Police, Sex Pistols, Blondie, Janis Ian, The Mc Garrigle Sisters en Randy Newman. We gingen naar popconcerten, het theater of literaire lezingen en daarna steevast naar de kroeg. Televisie speelde geen rol van betekenis in ons leven.

Vrij Nederland

Achteraf vind ik het vrij wonderlijk dat ik vanaf begin 1974 als journalist werkzaam was en toch pas een jaar of tien later mijn eerste eigen tv aanschafte. Bij collega’s van mijn leeftijd was dat niet anders. We consumeerden het nieuws voornamelijk via kranten, de actualiteitenrubrieken op de radio en natuurlijk de weekbladen. Vooral de opiniebladen Haagse Post en Vrij Nederland - inmiddels titels zonder veel betekenis - waren in die dagen buitengewoon populair. En toen ik dan eindelijk een tv aanschafte, was dat de kleinste Sony Trinitron die er op de markt was. Het ding was wondermooi vormgegeven, maar werd wel weggestopt achter een deur in een zwart dressoir van Pastoe.

Er zijn daarna nog wel iets grotere modellen in huis gekomen, maar met de komst van Netflix en daarmee de prachtige Britse serie ‘Downton Abbey; heb ik mezelf begin 2014 op een indrukwekkende 60 inch smart tv getrakteerd. Ik zie nog het gezicht van mijn vrouw toen die enorme doos de zitkamer werd binnen getild. Het platte bakbeest kwam niet in, maar óp het dressoir. Het bleek een soort huisbioscoop en ik weet zeker dat als het ding ’t te zijner tijd begeeft, de opvolger eerder groter dan kleiner zal zijn. Want naast Netflix hebben we inmiddels ook Prime, Videoland, Disney+ en Apple TV.

Toch spelen ook de gewone zenders, en dan met name de zenders van publieke omroep, nog een belangrijke rol in mijn kijkgedrag. Maar hoe lang nog? Want de NPO gaat volgend jaar 20 miljoen bezuinigen en wil tegelijk verjongen. In dat beleid is steeds minder plaats voor mij. Tv-directeur Frans Klein en netmanagers en zendercoördinatoren hebben bedacht dat ik toch over een tijdje dood ga en dat de NPO dus nu reeds de nieuwe aanwas - de middengroep van 20 tot en met 49 jaar - moet aanspreken. 

Datzelfde verhaal hoorde ik al in de jaren negentig bij het Rotterdams Nieuwsblad. Want de tijd dat jonge twintigers en dertigers meteen bij hun huwelijk een abonnement op de krant namen, bleek voorbij. De krant moest flitsender en hipper worden. Kortere artikelen. Veel kleine kadertjes met puntsgewijze info. De goeroes die deze wijsheden kwamen verkondigen werden zelf schatrijk, maar er kwam geen abonnee bij.

Zelfs Beau

Dat gaat bij de nieuwe populaire koers van Frans Klein en de zijnen ook niet gebeuren. Je ziet het al bij OP1, dat met die modieuze wisselende duo-aanpak niet in de schaduw kan staan van het vroegere Pauw of Jinek. En met de komst van Paul de Leeuw is OP1 op vrijdagavond helemaal niet om aan te zien. Zelfs Beau steekt hier met kop en schouders boven uit.

Dat Klein en zijn vazallen met het oog op een jongere doelgroep extra willen inzetten op meer video-on-demand kan ik begrijpen. Maar dat programma’s als ‘Radar’ en ‘Andere Tijden’ moeten inleveren terwijl er ruimte wordt gegeven aan banale idiotie als ‘Jandino Bezorgservice’ en ‘Showcolade’ …  Voor dit soort pulp-tv is toch speciaal SBS6 in het leven geroepen? 

Het is mij nooit duidelijk geworden wat de zin is van al die directeuren, netmanagers en zender-coördinatoren bij de publieke omroep. Mannen en vrouwen die stuk voor stuk tussen de één en ruim twee ton per jaar opstrijken om als een stel autoritaire betweters hun zegen of afkeuring uit te spreken over een programma-idee. Er is een hele laag overbodige grootverdieners gecreëerd, die zowel de omroepbazen als de creatieve makers hinderlijk in de weg staan.

Zo’n Jan Slagter van Max weet tien keer beter wat zijn 50+ doelgroep wil. Ja, zelfs die griezel van een Dominique Weesie hoeft niet van zo’n NPO-druiloor te leren welke onbeschaamdheid er van Powned wordt verwacht. 

De bezem erdoor, dan heb je die bezuinigingen zo bij elkaar.