Peggy Wijntuin, het voormalige raadslid van de Partij van de Arbeid in Rotterdam, verraste vriend en vijand met 200.000 euro besteedbaar gemeenschapsgeld voor een onderzoek naar het ongetwijfeld foute koloniale verleden van al ruim vierhonderd jaar morsdode stadgenoten.
Het bracht de inmiddels gepensioneerde geschiedenisleraar Ronald Sörensen (zie foto) op de gedachte om het gratis te doen via enkele openbare brieven. Hij wil daarmee aantonen dat geschiedschrijving subjectief is en verder is hij bang dat de uitkomst van het onderzoek nu al bekend is.

Beste Peggy,

De carrière van “zeeheld” Piet Hein toont enkele zeer opmerkelijk negatieve perioden. In dienst van de VOC, een compagnie die vaak onder dwang en met wapengeweld koopwaar afdwong, voer hij als stuurman op het schip de Hollandia naar de Banda-eilanden in wat nu de Indonesische archipel is.

Op de vloot bevond zich ook de later zo berucht geworden Jan Pieterszoon Coen. Aangekomen bij de Banda eilanden probeerden de Hollanders de lokale leiders te dwingen alleen aan hen kruidnagels te leveren. De Bandanezen reageerden op dat verzoek op een afdoende manier: Ze vermoordden de VOC-gezanten. Dit gaf de overige Nederlanders een excuus om een hele kampong uit te roeien!

We weten niet of P. Hein uit Delfshaven actief heeft meegedaan aan de slachting, maar hij heeft het in ieder geval niet weten te voorkomen.

Omdat de Bandanezen terugsloegen verloren ook de Nederlanders mensen, zodat P. Hein kapitein werd op de Hollandia. Een promotie die hij dus heeft gekregen als gevolg van een terechte reactie op Nederlands wangedrag.

P.Hein verhuisde naar Rotterdam, waar hij ondanks het feit dat hij geen ingezetene (poorter) was tot lid van het vroedschap werd benoemd. De geruchten gingen dat hier sprake was van nepotisme, omdat een aangetrouwd familielid burgemeester was.

Toen de WIC werd opgericht, de compagnie die zich misschien ook met slavenhandel zou gaan bezighouden, was hij er als de kippen bij om zijn diensten aan te bieden. Hij werd aanvoerder van een kleine vloot die richting Brazilië voer en die in het bezit was van zogenaamde kaapbrieven. Een excuus om ook Spaanse en Portugese handelsschepen te overvallen en te plunderen.

Gruwelijke bijkomstigheid was de gewoonte de gevangen bemanningen te ”voetenspoelen” - een eufemisme voor verdrinken! P. Hein maakte daar weliswaar een einde aan, maar ook hier had hij het daarvoor als stuurman gewoon gedoogd.

Om de Portugezen en Spanjaarden dwars te zitten probeerde hij na het Twaalf-jarige bestand (1609-1621) de handel tussen Angola en Amerika zoveel mogelijk dwars te zitten. Daarbij schroomde hij niet het vuur te openen op slavenschepen, hoewel hij kon weten dat in de ruimen slaven zaten opgepakt!

Als aanvoerder van een klein legertje overviel hij de Portugezen bij Bahia en veroverde de stad. Alle Portugese soldaten moesten vluchten om hun leven te redden. Daarna keerde P. Hein terug naar Angola om de slavenhandel onmogelijk te maken! Hij wilde zo de Spaanse en Portugese plantage eigenaren hinderen bij hun productie, maar zorgde er indirect voor dat de toch al aanwezige slaven daardoor extra hard aan het werk gezet werden.

Op zijn derde tocht veroverde hij bij toeval de Spaanse zilvervloot. Eenmaal terug in ons land bleek dat hij 150 man had verloren door ziekte en desertie. De prijs die betaald werd voor de winst van de heren van de WIC. Voor hij met zijn enorme rijke lading terugkwam, had hij (tevergeefs) geprobeerd zijn vrouw zoveel mogelijk aandelen in de WIC te laten kopen. Een typisch gevalletje van handelen met voorkennis, dat tegenwoordig terecht strafbaar is!

Nog dit even: In 1629 ontmoette P. Hein op zee drie Oostender-kapers. Totaal onverantwoord manoeuvreerde hij zijn schip tussen twee kapers om ze van beide kanten hun vet te geven. Een fatale actie waarbij hij en veel bemanningsleden sneuvelden. Uiteindelijk werd de slag toch gewonnen door de later beroemd en berucht geworden M. H. Tromp, die als wraak alle gevangen kapers liet opknopen.

Het ouwe schoolvak geschiedenis is zó boeiend, Peggy. En de oude leraren lepelen het zo voor je op. Kosteloos.

Groet
Ronald