Koning Willem-Alexander weet maandagavond bij het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam de ogen van Nederland op zich gericht. Tijdens de Dodenherdenking op 4 mei voert hij het woord. Nederland kijkt mee via de televisie want vanwege de coronacrisis zal de anders zo stampvolle Dam dit keer vrijwel leeg zijn.

Het is de eerste keer dat een Nederlands staatshoofd het woord voert bij de Nationale Herdenking. Koningin Beatrix deed dat niet, maar sprak op 5 mei 1995 wel bij de herdenking van vijftig jaar bevrijding in de Ridderzaal. Ze keek toen onder meer terug op de kranslegging een dag eerder

Dat de koning zou spreken was al afgesproken voordat het coronavirus het openbare leven grotendeels lam legde en alle grote evenementen onwenselijk maakte.

In zijn kersttoespraak vorig jaar leek de koning alvast een voorschot te nemen. "Vrijheid is de vlam die in alle Nederlandse harten brandt. Dat klinkt poëtisch, maar het doet wel recht aan wat ik om me heen zie. Het valt me op hoe intens die vrijheid wordt beleefd. Nu we stilstaan bij 75 jaar vrijheid, ontmoet ik veel mensen die me vertellen wat dat begrip voor hen betekent", zei hij.

Bij de staatsbezoeken aan koningin Elizabeth en aan Canada stond hij ook stil bij de opofferingen die voor de vrijheid zijn gebracht. "In 1944 en 1945 wisten de Canadezen het bezette Nederland te herwinnen, samen met onze andere bondgenoten. Meter voor modderige meter. Door watergeulen, versperringen en fel vijandelijk vuur, met koppige volharding. De prijs die Canada betaalde voor onze Bevrijding was hoog", zei hij vijf jaar geleden in Ottawa.