Waterschappen en andere waterbeheerders in het hele land hebben op dit ogenblik te maken met een explosie van blauwalgengroei in open water. Dat komt doordat het na een aantal zeer warme en droge weken ineens hard regent op sommige plekken. Met het regenwater spoelt allerlei vervuiling het opgewarmde water in en dat is zeer welkome voeding voor blauwalgen. Het gevolg is dat zij zich razendsnel vermeerderen en een vieze en ongezonde drijflaag op het water vormen, zegt aquatisch ecoloog en blauwalgenspecialist Miquel Lurling van Wageningen Universiteit en Researchcentrum WUR.

Blauwalg is een cyanobacterie die leeft van voedingsstoffen in het water. Als het water opwarmt gaat de blauwalg bloeien. Er ontstaat een stinkende drijflaag op het water met daarin voor mensen giftige toxines. De toxines zorgen voor milde tot zeer ernstige gezondheidsklachten. Provincies en andere waterbeheerders geven een negatief zwemadvies af voor dergelijk zwemwater en proberen de blauwalg te bestrijden.

"Maar helaas wordt er vaak maar lukraak wat geprobeerd", zegt Lurling. "Er is een gigantisch en groeiend aanbod aan middelen die zogenaamd zouden werken tegen blauwalg. Maar bestrijding kan alleen effectief zijn als er eerst een goede diagnose is gesteld van het probleem. Is er blauwalg door een lekkende riolering, worden eenden en vissen te vaak gevoerd, zijn er veel watervogels, laten mensen hun honden uit langs de waterkant; het kan van alles zijn. Zonder goede diagnose is bestrijding geld in het water smijten."

Probleem

Er zijn wel effectieve methodes om blauwalg aan te pakken, aldus Lurling. "Maar het is altijd maatwerk, omdat elk water uniek is. Vaak is een combinatie van maatregelen het beste. Waterschap Brabantse Delta heeft daar bijvoorbeeld succes mee gehad, maar dat duurde wel vijf jaar. En veel geld, ook vaak een probleem." Waterbeheerders moeten in elk geval niet zomaar wat gaan doen. "Een waterplas met een terugkerend, ernstig blauwalgenprobleem kan misschien beter helemaal gesloten worden voor waterrecreatie. In Nederland is altijd wel op korte afstand ander zwemwater voorhanden."

Het is volgens de wetenschapper bekend dat het blauwalgenprobleem wereldwijd toeneemt. Voor Nederland zijn daarover geen gegevens beschikbaar. "Of het hier ook vaker voorkomt is heel lastig te zeggen. Er is wel meer aandacht voor. En mensen zoeken veel vaker dan vroeger natuurwater op, dus vieze drijflagen worden eerder opgemerkt. Ik zou aanraden alleen verkoeling te zoeken op officiële zwemwaterlocaties, die worden altijd volgens het geldende Blauwalgenprotocol in de gaten gehouden." Officiële locaties zijn te vinden op zwemwater.nl