Plasticafval wordt steeds vaker illegaal verscheept, gestort, gedumpt of verbrand. Interpol signaleert in een rapport dat criminele activiteiten in de afvalverwerking wereldwijd toenemen sinds China in 2018 de import van plasticafval uit andere landen verbood. China werd overspoeld: zo'n 45 procent van het wereldwijd afgedankte plastic kwam er terecht.

Sinds het verbod is de export vanuit westerse landen vooral verschoven naar andere Aziatische landen, zoals India, Indonesië, Vietnam en Maleisië. Het grootste deel van het plasticafval dat daar terechtkomt is afkomstig uit Europa.

Volgens Interpol wordt plastic regelmatig illegaal verscheept om strenge regelgeving en importheffingen te ontduiken. In Aziatische havens hopen onderschepte partijen zich op, schetst de politieorganisatie. Omdat het ontbreekt aan capaciteit bij handhavende organisaties, vormen die partijen vermoedelijk slechts het topje van de ijsberg. In de nieuwe landen van besmetting, waaronder in mindere mate ook Oost-Europese landen, gaat bovendien veel mis in de verwerking. Mismanagement is wijdverbreid.

Daarnaast komen afvalbranden steeds vaker voor. Een afvalberg in brand steken is een gemakkelijke manier om ervan af te komen. Daders nemen de ernstige milieuschade en luchtvervuiling die dit veroorzaakt voor lief.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) reageert geschokt op de conclusies van Interpol. "Consumenten over de hele wereld doen hun best om plastic afval te beperken en te scheiden, maar alle goede bedoelingen worden gedwarsboomd door illegale praktijken binnen het kapotte systeem", zegt oceaanexpert Vincent Kneefel van de natuurorganisatie, die rond de publicatie samen optrekt met de internationale politieorganisatie.

"De plasticafvalkraan moet dicht en het is hoog tijd voor een internationaal bindend VN-verdrag en nationale actieplannen", vindt het WWF, dat een petitie is begonnen om die oproep kracht bij te zetten. Als geen actie wordt ondernomen, komt rondzwervend plasticafval steeds vaker in de oceanen terecht, vreest Kneefel.

Interpol-bestuurder Calum MacDonald, die zich met de problematiek bezighoudt, noemt de crisis in het verwerken van plasticafval "een van de grootste bedreigingen voor de planeet". Ook hij pleit voor betere regelgeving en handhaving om het milieu te beschermen.

Mogelijk is het illegaal verschepen van plasticafval ook in Zuid-Amerika en Afrika een groeiend probleem, maar daarover ontbreken nog harde cijfers.